چسب های اپوکسی چه نوع چسب هایی هستند و چگونه استفاده می شوند؟

ممکن است نام اپوکسی یا رزین ‌های اپوکسی به گوش ‌تان خورده باشد اما شاید فاقد اطلاعات دقیق در مورد این چسب پرکاربرد باشید. اپوکسی نوعی پلیمر است، گروهی از ترکیبات شیمیایی که از مولکول‌ های بزرگ با زیر واحد های تکراری تشکیل شده‌اند. ساختار مولکولی پلیمرها باعث سختی و خم‌ پذیری‌ شان می‌شود و به همین دلیل پلمیرها (هم طبیعی و هم مصنوعی) در زندگی روزمره فراگیر شده‌اند. پشم، لاستیک، استایروفوم و اپوکسی تنها تعدادی از پلمیرهایی هستند که احتمالاً از قبل می‌شناختید. این پلمیر خاص، هم به عنوان چسب و هم به عنوان روکش نقش تعیین‌ کننده در ساخت و ساز دارد. رزین‌ های اپوکسی شامل اپوکسیدها، گروه‌ های مولکوی بسیار واکنش ‌پذیر هستند که به واسطه واکنش ‌های شیمایی خشک می‌شوند که علت آن ترکیب با سایر مواد یا بالا رفتن دماست. در این فرایند اپوکسی «شبکه‌ای» شده و رشته‌ های پلمیری تبدیل به سازه سخت می‌شوند.

چسب‌های اپوکسی

چسب‌ های اپوکسی را که بادوام و مقاوم در برابر گرما هستند و کاربرد های متنوعی دارند می‌توان در هر شرایطی که نیاز به چسباندن دو ماده به هم است استفاده کرد مانند: چسباندن بستر کف، چسباندن سازه‌ های کوچک به سازه‌ های بزرگتر یا تقویت بست‌ها. از چسب ‌های اپوکسی می‌توان برای چسباندن طیف وسیعی از مواد چوبی ، فلزی ، پلاستیکی ، سنگی و غیره استفاده کرد.

مزایا و معایت رزین‌های اپوکسی

اپوکسی یکی از انواع چسب‌ها ست اما استحکامش باعث شده تا به گزینه‌ای پرطرفدار در پروژه‌ های ساختمانی تبدیل شود.

مزایا رزین‌های اپوکسی

• قدرت: ساختار پلمیری اپوکسی‌ها چسبندگی بسیار مستحکمی را ایجاد می‌کند که ضد آب و مقاوم در در دماهای بالاست.

• انطباق: اپوکسی قادر به اتصال طیف وسیعی از مواد مختلف است در حالیکه سایر چسب‌ های رایج کاربرد های محدود تری دارند. به عنوان مثال، چسب‌ های پلی ‌وینیل استات نیازمند سطوح متخلخل هستند در حالیکه رزین ‌های اپوکسی خاصیت ارتجاعی بیشتری دارند.

• سرعت: زمان مورد نیاز برای اینکه اپوکسی‌ ها خشک شوند بستگی به نوع آنها دارد اما آنهایی که سریع واکنش نشان می‌دهند در کمتر از یک ساعت خشک می‌شوند (زمانی که به حدود 60 درصد قدرت کامل زمان خشکی خود می‌رسد).

معایب رزین‌های اپوکسی:

• کاربرد پیچیده: اپوکسی‌ های دو بخشی نیازمند ترکیب دو ماده مختلف هستند، یا با دست یا با استفاده از وسیله مخصوص. در بسیاری از مواقع، استفاده از چسب چوب یا سوپرگلو (چسب قطره‌ای) آسان‌تر است و اتصال نیز به اندازه کافی سفت خواهد بود.

• فضاهای تهویه شده: بخارهای اپوکسی سمی هستند و باید از آن تنها در فضاهایی که خوب تهویه می‌شوند استفاده کرد. همچنین بسیاری از اپوکسی‌ ها زمانی بهترین کارایی را خواهند داشت که به سطوحی که به واسطه جریان هوا خشک می‌شوند اضافه شوند.

دو نوع چسب اپوکسی

دو نوع اصلی چسب اپوکسی وجود دارد، تک‌ جزئی (که با گرما خشک می‌شود) و دوجزئی. اپوکسی‌های تک ‌جزئی زودتر خشک می‌شوند، البته اغلب به اندازه اپوکسی‌های دو جزئی قوی نیستند.

1. اپوکسی ‌هایی که با گرما خشک می‌شوند

اپوکسی‌ هایی که با گرما خشک می‌شوند کاربرد های صنعتی فراوانی دارند اما چندان در ساخت و ساز بکار نمی‌روند چون به دمای بالا برای خشک شدن نیاز دارند و حتی اپوکسی‌ هایی که در کمترین دمای ممکن خشک می‌شوند باید در معرض دمای حداقل 93 درجه سانتیگراد قرار گیرند. با توجه به قابلیت ارتجاعی بسیار بالای رزین اپوکسی، از آن در طیف گسترده‌ای از محصولات، از قطعات الکترونیکی و تجهیزات پزشکی گرفته تا تلسکوپ‌ های مادون قرمز و سیستم‌ های هشدار موشکی استفاده می‌شود.

2. اپوکسی‌ های دوجزئی

در اپوکسی‌ های دوجزئی، مانند رزین های دو جزئی صنعتی که باید واکنش شیمایی ایجاد کنند به صورت جداگانه بسته‌ بندی می‌شوند. هنگامی که رزین (اغلب «استیل» خوانده می‌شود) با سفت‌ کننده مخلوط می‌گردد، حداکثر پس از 24 ساعت از یک مایع سفت به خمیر بتونه شکل و در نهایت خشک و سفت تبدیل می‌شود. (برای از بین بردن اپوکسی پس از سفت شدن باید آنرا تراشید. در صورت لزوم ابتدا با الکل یا تینر نرم کنید.) اپوکسی‌های دوجزئی نیز مانند اپوکسی‌ های تک‌ جزئی کاربرد های صنعتی فراوانی دارند، به خصوص در صنایع خودروسازی و هوانوردی و همچنین استفاده از آنها در کشتی ‌سازی نیز بسیار رایج است. از این اپوکسی ‌ها همچنین در پروژه‌ های ساختمانی استفاده می‌شود که کاربرد آن شامل اتصال رویه‌های کانتر به لایه‌های زیرین، اتصال عناصر بتنی به سایر عناصر بتنی یا سنگی و فلزی و همچنین مهار تزئینات سازه در جای خود است. رقیبان سیستم‌های اپوکسی دوجزئی را در قالب‌های مختلف می‌فروشند، از تیوپ‌های ساده گرفته که باید به صورت دستی اجزاء را با هم مخلوط کرد تا کارتریج‌ های تفنگی مخصوص.

چگونگی انتخاب  چسب های اپوکسی

محاسبه استحکام

معمولاً روی بسته ‌بندی اپوکسی به میزان استحکام کششی، خمشی و فشاری با واحد پوند در هر اینچ مربع (psi) اشاره می‌شود. افزایش استحکام در یک حوزه اغلب توام با از دست رفتن استحکام در حوزه دیگر است.

اولویت‌های خود را هنگام انتخاب اپوکسی لحاظ کنید:

• اگر دغدغه اصلی شما استحکام فشاری مستقیم است، یعنی میزان مقاومت اپوکسی در زمان فشار آمدن به آن از هر دو طرف، آنگاه استحکام فشاری را لحاظ کنید. (برای این کار باید اپوکسی را هم از بالا و هم از پایین فشار دهید و ببینید چند پوند فشار در هر اینچ مربع را می‌تواند تحمل کند.)

• اگر دغدغه اصلی ‌تان خم شدن مواد بدون شکستگی است آنگاه به استحکام خمشی بیشتر توجه کنید.

• اگر هم دغدغه اصلی شما جدا نشدن مواد از یکدیگر است روی استحام کششی متمرکز شوید.

مدت زمان خشک شدن

مدت زمان لازم برای خشک شدن اپوکسی‌های دوجزئی متفاوت است. زمان خشک شدن یا «پات لایف» یا «زمان کاربری» چسب یعنی مدت زمانی که طول می‌کشد سفت شود. برای پروژه‌های کوچک، اگر پات لایف کوتاه باشد معمولاً مشکلی بوجود نخواهد آمد. اما برای پروژه‌ های بزرگ که نیاز به دقت بیشتر و شاید اصلاح باشد آنگاه به زمان کاربری بیشتری نیاز دارید تا هر نوع اشتباه احتمالی را اصلاح کنید. اپوکسی‌های قوی‌ تر معمولاً به زمان بیشتری برای خشک شدن نیازمندند.

ویسکوزیته

ویسکوزیته یک ماده میزان روان بودن آن. آب ویسکوزیته بالاست اما ملات ویسکوزیته پایین دارد. اگر نگران هستید که چسب هنگام خشک شدن چکه کند آنگاه نیاز به چسبی با ویسکوزیته بالا دارید که خیلی روان نباشد.

مقاوم در برابر آب

بیشتر اپوکسی‌ها پس از خشک شدن خاصیت ضد آب پیدا می‌کنند اما برخی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که حتی هنگامی که در معرض آب هستند خشک می‌شوند. اگر در حال تعمیر سوراخ منبع یا نشتی اتصالات بین لوله‌ها هستید، از چسبی استفاده کنید که مناسب این کار است .

جایگزین‌های چسب‌های اپوکسی

از اپوکسی‌ها می‌توان برای اتصال مواد مختلف و پر کردن و ترمیم سوراخ‌ ها، خراش‌ ها و براده‌ های کوچک که بر اثر فرسایش طبیعی در چوب بوجود آمده‌اند استفاده کرد. البته جایگزین ‌های دیگری هم برای این کار وجود دارد که می‌توانید آنها را انتخاب کنید. علت انتخاب چسب‌ های دیگر می ‌تواند بهتر بودن عملکرد این چسب‌ ها روی مواد خاص یا آسان بودن کار با آنها در مقایسه با با اپوکسی باشد.

چسب بتن

این یک چسب لاستیکی نئوپرن است که از آن می‌توان به عنوان چسب همه‌ کاره استفاده کرد اما برای چسباندن دو ماده غیرمتخلخل به هم بسیار موثرتر است. اپوکسی‌ها عموماً به هوا برای خشک شدن نیاز دارند یعنی به عنوان مثال، اگر قصد چسباندن لمینیت به رویه کانتر را دارید انتخاب خوبی نخواهد بود. چون وقتی که لمینیت چسباند شود، هوا دیگر به چسب نخواهد رسید.

بتونه اپوکسی

بتونه اپوکسی به جای عرضه دو مایع متفاوت در بسته ‌بندی مجزا، دو نوع خمیر با رنگ‌های مختلف ارائه می‌کند. مقداری از هر بتونه را بردارید و با هم مخلوط کنید و ورز دهید تا رنگ یکنواختی بوجود آید. سپس از آن برای تعمیرات جزئی مانند ترک در لوله‌ها، پر کردن سوراخ‌ها در وسایل چوبی صدمه دیده یا براده ‌های بتن استفاده کنید. در حالیکه بتونه اپوکسی بسیار مستحکم و گران است اما در سازه‌ها کاربرد ندارد چون استحکام کششی آن حدود 900 psi است که کسری از استحکام کششی رزین اپوکسی، که معمولاً بین 5 هزار تا 8 هزار psi است به شمار می‌آید.

سوپرگلو (چسب قطره‌ای)

این اسم تجاری چسب های قطره ای سیانوآکریلات است (همچنین با نام تجاری Krazy Glue هم به فروش می‌رسد). در حالیکه چسبی بسیار قوی است اما قابل مقایسه با رزین اپوکسی نیست و برای چسباندن دقیق دو تکه به هم استفاده می‌شود. مزیت آن کاربرد آسانش است اما برای چسباندن سازه‌های مستحکم بهتر است که از چسب‌های بسیار قوی استفاده کنید.

روکش‌ها و درزگیرهای اپوکسی

ویژگی‌های خاص چسب اپوکسی از جمله دوام، استحکام و مقاومت در برای مواد شیمایی، آنرا تبدیل به روکش یا درزگیر محافظ و مقاوم می‌کند. هنگامی که اجزاء با هم مخلوط شده و روی ماده‌ای مانند بتن یا چوب اسپری می‌شوند، در برابر سایش و همچنین روغن و سایر مایعات مقاوم می‌شوند. رزین‌ های اپوکسی با کارایی بالا هنگامی که خشک می‌شوند شفاف می‌مانند.

توجه: اگر روکش اپوکسی نصب می‌کنید باید مراقب حباب‌های هوا باشید که بر اثر متصاعد شدن گازهای بتن بوجود می آید. با استفاده از غلطک حباب‌گیر می‌توان این حباب‌ها را از بین برد.

سایر کاربردها

کفپوش اپوکسی

روکش کفپوش اپوکسی و کفپوش اپوکسی دو کاربرد متفاوت دارند اما اسامی آنها شبیه به هم است. روکش کفپوش اپوکسی یک لایه تقریباً نازک از اپوکسی است است در حالیکه کفپوش اپوکسی شامل لایه ضخیم‌ تر (حداقل دو میلیمتر) از اپوکسی است که سطحی پیوسته و براق ایجاد می‌کند که می‌توان رنگ‌ های مختلف آنرا نصب کرد. از این نوع کفپوش بیشتر در سازه‌های تجاری به جای مسکونی استفاده می‌شود چون با وجود قیمت بالاتر دوام بالایی در اماکن پر رفت و آمد دارند.

رنگ اپوکسی یا درزگیر آکریلیک

رنگ اپوکسی هم نامی گمراه کننده است. برخلاف روکش اپوکسی، رنگ اپوکسی (یا درزگیر آکریلیک) نوعی رنگ آکریلیک است که مقادیر کمی اپوکسی دارد. دوام آن از رنگ آکریلیک استاندارد بیشتر است اما استحکام مشابه روکش واقعی اپوکسی را ندارد. بااین‌ حال، ارزان ‌تر است و زودتر خشک می‌شود.

بانک چسب ایران با 15 سال فعالیت در زمینه فروش انواع چسب های تخصصی صنعتی،ساختمانی خودرویی و عمومی فعالیت دارد شما می توانید به راحتی با انتخاب چسب مورد نیاز خود آن را بصورت تکی و عمده در بانک چسب ایران خریداری کنید .